Het rollenspel als instrument bij assessments
Eén van de meest gevreesde onderdelen van een assessment is het rollenspel. Wat ik vaak terug krijg van kandidaten tijdens de voorbereiding op het rollenspel is dat ze het ervaren als een momentopname, of een toneelstukje. Vaak zeggen ze iets als: “Ik ben niet goed in toneelspelen”. En hoewel ik echt goed kan begrijpen dat kandidaten zo hun twijfels hebben over dit onderdeel van het assessment, is het een heel waardevol instrument. In deze blog neem ik je graag mee in de wereld van de rollenspellen als instrument bij assessments.
Waarom een rollenspel?
Het rollenspel is bedoeld als instrument om vaardigheden en gesprekstechnieken te meten. De kandidaat zal aan de hand van een fictieve situatie een gesprek voeren met een tegenspeler (acteur). In dit gesprek is het vooral belangrijk dat er een dynamiek ontstaat waarin een kandidaat de kans krijgt de rol te pakken die er ook in de onderzochte functie van hem gevraagd wordt. Dit zijn vaak de momenten dat het spannend is tussen twee partijen: iemand moet overtuigd worden, er is weerstand, er moet een deal gesloten worden, er moet een conflict worden opgelost, etc. Dit zijn de momenten waarin het aankomt op de vaardigheden van een persoon om een situatie tot een goed einde te brengen. Voor een assessment dus heel interessant om te onderzoeken!
De voorbereiding
Uiteraard krijgt de kandidaat de tijd om zich in te lezen en in te leven op de situatie. Hij of zij krijgt informatie over de organisatie en de rol die de kandidaat daar vervult. Vaak krijgt de kandidaat een specifieke opdracht, bijvoorbeeld een klant overtuigen, of een medewerker motiveren. Meestal duurt een rollenspel ongeveer tien tot twintig minuten. Waarbij het de bedoeling is dat de kandidaat het voortouw neemt in het gesprek.
“Let als kandidaat altijd goed op deze hints! Ze kunnen je helpen om zoveel mogelijk van je vaardigheden te laten zien tijdens een rollenspel.”
Wat kan je verwachten van de acteur?
Om een kandidaat zo goed mogelijk in de gelegenheid te stellen om het gedrag te laten zien dat hoort bij de onderzochte functie, zal een acteur gebruik maken van zogenaamde platforms. Dit zijn per competentie hints die de kandidaat aansporen om bepaald gedrag te laten zien. Bijvoorbeeld, als overtuigen een competentie is: “Ik snap nog steeds niet waarom dit nu ineens doorgevoerd wordt” of “Dat kan je nu wel zo zeggen, maar heb je wel gedacht aan…”. Dit zijn niet ‘zomaar’ opmerkingen, maar aansporingen van de acteur om specifiek gedrag bij de kandidaat op te roepen. Daar waar kandidaten dus vaak het gevoel hebben dat de acteur ze tegenwerkt en het hen extra lastig maakt, is hij of zij feitelijk bezig om de kandidaat in de gelegenheid te stellen om het ‘gewenste’ gedrag te laten zien. Let als kandidaat dus altijd goed op deze hints! Ze kunnen je helpen om zoveel mogelijk van je vaardigheden te laten zien tijdens een rollenspel.
De evaluatie
Tot slot zit de kracht van het rollenspel niet alleen in het rollenspel zelf, maar ook in de nabespreking ervan. Niet in de laatste plaats omdat je zelden zo puur feedback kan ontvangen over hoe je overkomt op iemand. Zonder belangenverstrengeling kan de acteur in de nabespreking van het rollenspel vertellen welke impact bepaald gedrag of bepaalde opmerkingen op hem of haar heeft gehad. Bovendien kan de kandidaat uitleg geven over zijn of haar achterliggende motivatie om voor een bepaalde insteek of een bepaalde oplossingsstrategie te kiezen. Wat verder interessant kan zijn is om patronen te onderzoeken: wat zegt het gedrag van de kandidaat tijdens het rollenspel over de kandidaat. In welke situaties laat hij of zij dit gedrag nog meer zien? Is er een onderliggend patroon te ontdekken? Mijn ervaring als assessmentpsycholoog is dat in de nabespreking vaak onderwerpen naar boven komen die in het interview ook besproken zijn. Op die manier is het rollenspel niet alleen een mooie manier om vaardigheden in kaart te brengen, maar helpt het ook om gedrag en de impact van gedrag inzichtelijk te maken bij kandidaten. Inzicht dat een eerste stap kan zijn in de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden en competenties.
“Op die manier is het rollenspel niet alleen een mooie manier om vaardigheden in kaart te brengen, maar helpt het ook om gedrag en de impact van gedrag inzichtelijk te maken bij kandidaten. Inzicht dat een eerste stap kan zijn in de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden en competenties.”
Geschreven door: Miriam Stegehuis
Binnen LEV hr-professionals ben ik actief als assessment psycholoog. Het geeft me veel voldoening om mee te kunnen denken met kandidaten over een volgende stap in hun carrière. Dit kan zowel in het kader van selectie-, ontwikkel-, of loopbaanvraagstukken zijn. Het is mijn streven om niet alleen competenties en vaardigheden in kaart te brengen, maar juist ook iemands drijfveren (datgene waar iemand twinkeltjes van in zijn of haar ogen krijgt).
